2023–2025 жылдары университет әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-мен бірлесіп ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бағдарламасы BR28712767 «Орал өңірінің экологиялық, әлеуметтік-демографиялық, экономикалық-географиялық, палеобиогеографиялық аспектілерін зерттеу және оның табиғи-ресурстық әлеуетін бағалау» аясында жұмыс жүргізді. Университет ғалымдары Батыс Қазақстанның мал азығы ресурстарының жағдайын зерттеді.
Зерттеу нәтижелері бойынша келесі ғылыми мақала жарық көрді: Кажмурат Ахмеденов, Нурлан Сергалиев, Мурат Махамбетов, Айгуль Сергеева, Куат Сапаров, Роза Изимова, Ахан Тургумбаев, Динмухамед Искалиев «Комплексная оценка процессов деградации пастбищных экосистем в засушливых зонах: на примере Атырауской области, Казахстан» в журнале Sustainability (JCR - Q2 (Environmental Studies) / CiteScore - Q1 (Geography, Planning and Development).
Бұл мақалада Атырау облысындағы шектен тыс құрғақшылық жағдайында жайылымдық экожүйелердің деградациясын кешенді бағалау ұсынылған. Мұнда мал басының жоғары тығыздығы, жайылымға шығу мүмкіндіктерінің шектеулілігі және жер иеленудің институционалдық бытыраңқылығы деградация қаупін күшейтеді. Зерттеудің мақсаты – жайылымдардың жай-күйіне кеңістіктік-уақыттық талдау жүргізу және тұрақты басқару стратегияларын әзірлеу үшін сыни жүктемеге ұшыраған аймақтарды анықтау. Әдістеме антропогендік жүктеменің (АЖ) көп факторлы моделіне негізделді, ол: (1) 2023 жылғы ауыл шаруашылығы статистикасын пайдалана отырып, мал басын шартты мал бірлігіне (ШМБ) ауыстыру арқылы жайылымдық жүктемені (ЖЖ) есептеу; (2) ArcGIS 10.8 бағдарламасында ядролық тығыздықты бағалау арқылы жайылым концентрациясына кеңістіктік талдау жүргізу; (3) инфрақұрылымға қолжетімділікті бағалау (қолжетімділік индексі, Ai); (4) жерді институционалдық ұйымдастырудың сандық бағасы (институционалдық индекс, Ii) сияқты компоненттерді қамтиды. Бұл кешенді тәсіл тұрақты, өтпелі және сыни шамадан тыс жүктелген аймақтарды айқындауға және тұрақты басқару үшін картографиялық негіз жасауға мүмкіндік берді. Нәтижелер көрсеткендей, су көздері мен елді мекендерден 3–5 км аралығында деградация ошақтары сақталып отыр, сонымен бірге өнімді жайылымдардың 40 %-ына жуығы пайдаланылмай қалған. Ұсынылған AL моделі экологиялық мониторинг пен Орталық Азияның құрғақ аймақтарында өңірлік жер пайдалануды жоспарлау үшін жоғары қайталанғыштық пен қолданбалы тиімділігін көрсетті.
Мақалаға сілтеме: Akhmedenov, K.; Sergaliev, N.; Makhambetov, M.; Sergeyeva, A.; Saparov, K.; Izimova, R.; Turgumbaev, A.; Iskaliev, D. Integrated Assessment of Pasture Ecosystem Degradation Processes in Arid Zones: A Case Study of Atyrau Region, Kazakhstan. Sustainability 2025, 17, 8869. https:// doi.org/10.3390/su17198869
